woensdag 4 november 2015

SIBERISCHE BOOMPIEPER over Lochemse telpost op 31 oktober 2015!

In lijn der verwachting, maar toch onverwacht: #374 voor Gelderland

Telpost Hooge Weide, gelegen op een terrein van Rijkswaterstaat langs het Twentekanaal, net ten westen van Lochem, wordt regelmatig bezet door leden van de vogelwerkgroep Noordwest-Achterhoek. Een vrijwel stille oostenwind zorgt voor een frisse grondmist waarin op zaterdag 31 oktober 2015 drie tellers, waaronder Ruben Vermeer, om half acht beginnen aan de telling. Vanuit de mist gaat het naar een andere uiterste een vrijwel strakblauwe lucht. Om de aantallen gaat het vanochtend dan ook niet. Kolgans (117), Houtduif (375) en Spreeuw (219) blijken achteraf het eindtotaal van vier uur tellen naar 1134 vogels te tillen. Zijn twee telgenoten zijn net vertrokken, als Ruben om 10:54 een geluid oppikt. Een 'boompieper' nadert roepend de telpost en vliegt zuidwaarts over. Gelukkig is er toch een extra luisterend 'oor' aanwezig: de geluidsrecorder neemt feilloos een aantal roepjes op. Een sonogram, die Ruben later van de opname maakt, toont het onweerlegbaar aan: de Siberische Boompieper mag worden genoteerd als nummer 374 op de provinciale lijst!

Het eerste aanvaarde geval voor Nederland van de Siberische Boompieper dateert pas van 1987. Op Texel pleisterde er toen een van 20 tot en met 27 oktober. Tot en met 2010 volgden 19 aanvaardingen, vooral op de westelijke Waddeneilanden. In het najaar van 2011 doken ineens meerdere vogels op, soms zelfs bij elkaar. Hiervan werden zes gevallen aanvaard. Dit aantal valt echter in het niets bij de influx in 2012 met tientallen waarnemingen. Hiervan zijn er inmiddels 24 aanvaard, ook in het binnenland. Zo werd 19 en 20 oktober op telpost Kwintelooyen bij Veenendaal de roep opgenomen van een doortrekker. In Gelderland gaat het dan ook broeien. "Naaldbos genoeg hier, wie gaat 'm vinden?!", is de gedachte, wanneer ze op de Waddeneilanden vaker in dit soort terreinen worden gevonden. Het aantal gedocumenteerde gevallen groeide inmiddels zo snel, dat in januari 2015 de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna besloot de soort vanaf 1 januari 2015 niet meer te beoordelen. De beoordeling van waarnemingen kwam hierdoor terecht bij o.a. Waarneming.nl.

De Siberische Boompieper in Gelderland
Een eerste claim voor Gelderland is er al in 2005. Bij een roepende 'boompieper' 28 oktober over de Blauwe Kamer werd het vermoeden van een Siberische Boompieper uitgesproken. Bij dezelfde waarnemer rees op 8 november 2009 weer dat vermoeden, toen hij langs de Veerweg aan de noordkant van de Nederrijn bij Rhenen eenmaal een 'boompieper' hoorde. Deze waarneming ligt echter nét buiten Gelderland: de rivier is de provinciegrens. Ook bij de piepers op 20 oktober 2013 over Elburg en op 19 oktober 2015 over telpost Beemsterweg bij Doesburg werden -sterke- vermoedens van een Siberische genoteerd. Zeer opmerkelijk is de melding van liefst twee 'boompiepers' aan de grond op 22 oktober 2013 op het Otterlosche Zand in Park Hoge Veluwe. Hiervan bleek er een een vrij contrasterende kop te hebben, een aanwijzing die op de Siberische Boompieper past. Spijtig genoeg was de waarnemingsduur te kort, en konden geen geluids- of fotoopnamen worden gemaakt, die de determinatie zouden kunnen afronden. Een zoekactie de volgende dag leverde helaas geen vervolg op.

Geluidsopnamen noodzakelijk
De roep van de Siberische Boompieper zou, vergeleken met de gewone Boompieper, iets hoger en korter klinken. Door overlap in geluid is determinatie op gehoor echter niet met zekerheid te doen. Een goede geluidsopname is dan ook van groot belang, want voor de soortbepaling is een som aan details op een sonogram nodig. Op onderstaande site wordt met behulp van sonogrammen verschillen en overeenkomsten in de roep van beiden uiteengezet.

Siberische Boompieper, sonogram geluid, telpost Hooge Weide, Kanaalweg, Lochem, 31 oktober 2015 (©Ruben Vermeer)

Hoewel Siberische Boompiepers vaak laat in het najaar opduiken -groot deel aanvaarde gevallen in de tweede decade van oktober, meestal na de 15e- zou dit niet de grond moeten zijn voor de gedachte dat late boompiepers dan ook waarschijnlijker Siberische zouden zijn: ook 'onze' Boompieper is tot ver in oktober te verwachten.

(tekst: Remco Wester, 4 november 2015)


Webreferenties
Trektellen.nl: Hooge Weide, telling 31-10-2015 http://www.trektellen.nl/count/view/27/20151031
Waarneming.nl - Siberische Boompieper - Gelderland 

WAARNEMINGEN EN INFORMATIE GEZOCHT
Heeft u ergens in een notitieboekje nog een Siberische Boompieper in Gelderland staan, of heeft u weet van mogelijk nog onbekende waarneming(en)?
Alle informatie, beeldmateriaal of documentatie over deze soort is zeer welkom! Deze kunt u, evenals opmerkingen of vragen, mailen aan: avifaunavangelderland@gmail.com.
_________________________________________
Bezoek ook de website Avifauna van Gelderland

Geen opmerkingen:

Een reactie posten